Miejsce dziecka niepełnosprawnego...
Miejsce dziecka niepełnosprawnego w grupie przedszkolnej - praca przedszkoli integracyjnych
Dzieci głuche lub z upośledzeniem słuchowym.
1.Cechy charakterystyczne głuchego dziecka
Istnieją charakterystyczne czynniki, które powodują znaczące różnice w rozwoju głuchych dzieci.
- wiek, w jakim pojawia się głuchota,
- przyczyna głuchoty,
- rodzaj głuchoty,
- stopień utraty słuchu,
- środowisko rodzinne i społeczne dziecka,
- zaangażowanie rodziców,
- wiek, w którym dziecko rozpoczyna naukę,
- środowisko edukacyjne,
- sposób komunikacji używany przez rodziców i szkołę specjalna,
- osobowość dziecka i inne.
2. Sposób komunikowania się z głuchym dzieckiem
Przedszkole jest przykładem społeczności słyszących, z którą głuche dziecko powinno się zintegrować. Tutaj wysiłek leży po obu stronach:
- Dziecko stale otrzymywać będzie informacje za pomocą języka mówionego swoich kolegów, nauczycieli i nie tylko, którzy nie znają języka migowego.
- Nauczyciel grupy może nauczyć się znaków, najczęściej używanych przez dziecko dzięki stałej komunikacji z rodziną i szkołą specjalną. Powinien dążyć do osiągnięcia komunikacji i integracji, poszukując najbardziej skutecznych sposobów.
Dzieci głuche lub z upośledzeniem słuchowym.
3. Postawa nauczyciela w obliczu specjalnych potrzeb
Grupa, z którą dziecko się integruje, nie powinna być liczna, zaś nauczyciel sprawujący nad nią pieczę winien być gotowy do przeprowadzenia integracji, biorąc pod uwagę specjalne potrzeby edukacyjne najmłodszych. Są nimi język i komunikacja jedne z ważniejszych nawyków na etapie 0-6 r.ż
4. Ustanowienie relacji z rówieśnikami i z nauczycielami
- Wyjaśnienie pozostałym dzieciom, na czym polega problem kolegi jak należy się do niego zwracać, aby móc się z nim porozumiewać.
- Umiejscowienie dziecka w grupie, z którą najłatwiej będzie mu się komunikować.
- W sytuacjach uczestnictwa ustnego w grupie należy zidentyfikować mówiącego, aby dziecko wiedziało , na kogo ma patrzeć w danym momencie.
- Sprzyjanie uczestnictwu dziecka w pracy grupowej, stwarzając mu okazje do komunikowania się; skupić uwagę na zawartości jego wyjaśnień, niż na formie samej wypowiedzi.
- Wcześniejsze informowanie dziecka o normach i zasadach obowiązujących w grupie, wzmacniając jego poczucie bezpieczeństwa.
- Wymaganie, aby dziecko głuche na równi z innymi szanowało zasady, dzięki czemu grupa nie odczuje, że ktoś jest faworyzowany.
Dzieci upośledzone w stopniu lekkim: Zespół Downa
1. Charakterystyka
Jest to wrodzone upośledzenie spowodowane zaburzeniem chromosomu 21.Anomalia chromosomowa- ?trisomia chromosomu 21?Pacjenci mają 47 zamiast 46 chromosomów we wszystkich komórkach. Dzieci dotknięte zespołem Downa charakteryzuje:
- Wiotkość mięśni ( polepsza się, zwłaszcza po pierwszym roku życia)
- Problemy z oddychaniem, ze wzrokiem, ze słuchem i z sercem
- Problemy z kontrolowaniem własnego ciała, koordynacją ogólnej dynamiki i równowagi
- Krótkoterminowe braki pamięci, lepiej uczą się, mając bodźce wzrokowe niżeli słuchowe. Są w stanie nauczyć się mechanicznego liczenia bez przyswojenia pojęcia liczby. Wszelkie wysiłki zmierzające do poprawy ( trening i edukacja) owocują poprawą zachowań coraz bardziej złożonych.
- Trudność, pod względem ekspresji. Z czasem umiejętności językowe stają się lepsze.
- Bardzo wrażliwe, wolniej rozwijają swoje umiejętności społeczne. W niektórych przypadkach zaobserwować można pewne problemy adaptacyjne oraz zachowań (negacja, znikome uczestnictwo w parach i ćwiczeniach grupowych)
- Problemy z przeżuwaniem( chętniej spożywają zmiksowane pokarmy) oraz z zaburzeniami ruchów języka w trakcie jedzenia.
Dzieci upośledzone w stopniu lekkim: Zespół Downa
2. Wskazówki metodyczne dla nauczyciela
- Poznanie indywidualnych cech każdego dziecka.
- Proces nauki powinien być dla dziecka najbardziej radosny, ukierunkowany na sukces, pozwalający cieszyć się każdym zadaniem czy ćwiczeniem i zapewniający niezbędną pomoc.
- Przyjmij stanowczą i pogodną postawę wobec dziecka, dzięki czemu pomożesz mu być bardziej uważnym, by mógł zakończyć swoje zadanie i poczuł się pewniej. Dziecko musi czuć się kochane i szanowane. Należy chwalić, jego osiągnięcia, choćby były one nawet bardzo niewielkie.
- Miej na uwadze, że każde dziecko ma swój indywidualny rytm pracy i uszanuj to.
Dzieci z mózgowym porażeniem dziecięcym
1. Charakterystyka
- zwiększona wrażliwość na bodźce i w związku z tym duża męczliwość, zmniejszona odporność na hałas.
- wolniejsze tempo reagowania i wykonywania czynności, również tych już opanowanych.
2. Wskazówki metodyczne dla nauczyciela
- Wyjaśnienie dzieciom, dlaczego ich kolega nie może wykonywać danej czynności, które im nie sprawiają problemów.
- Zapraszać chętnych przedszkolaków do wspólnych zajęć rehabilitacyjnych, dzięki czemu nużące ćwiczenia mogą stać się atrakcyjną zabawą ruchową
- Należy zapewnić dziecku czas i pomoc potrzebną do dokończenia podjętej czynności np. nie ponaglać podczas jedzenia, pozwalać dokończyć rozpoczęty rysunek.
- Pozwolić na udzielanie pomocy przez przedszkolaków, w zakresie : ubierania, karmienia, przemieszczania się
Dzieci niepełnosprawne ruchowo
- Problemy tych dzieci są różne w zależności od stopnia niepełnosprawności ruchowej i współwystępowania u nich innych zaburzeń. Bardzo ważne dla nauczyciela jest nawiązanie kontaktu z prowadzącym dziecko lekarzem i rehabilitantem, aby uzyskać informacje dotyczące możliwości ruchowych dziecka i sposobów postępowania sprzyjającego korygowaniu istniejących zaburzeń. Liczba i charakter problemów w grupie zależy od samodzielności dziecka. I tak np.. Dzieci ze zwyrodnieniem stawu biodrowego lub ze szpotawością kończyn potrzebują jedynie pomocy przy zakładaniu odpowiedniego obuwia. Znacznie więcej problemów jest z dziećmi nie chodzącymi samodzielnie i z małą sprawnością rąk. One potrzebują pomocy przy wykonywaniu większości codziennych czynności( jedzenie, mycie rąk, korzystanie z ubikacji,, ubieranie się) i przy przemieszczaniu się.
Dzieci niewidome
1. Postrzeganie świata przez niewidomych
- Dla dzieci z problemami widzenia nie istnieją bariery w osiąganiu tego , co zaproponuje nauczycielka.
- ? Odmienność? tkwi w środkach przekazu i metodyce jaką stosuje nauczycielka. Ważne zatem jest by drogi komunikacji oddziaływały na różne zmysły. Węch oraz badanie językiem i opuszkami palców są fundamentalne w znalezieniu dróg do skategoryzowania tego co nadaje się do spożycia, do zabawy, co może okazać się niebezpieczne. Wielkie znaczenie odgrywają różne formy ruchu, dzięki któremu dziecko rozwija swoje możliwości manipulacyjne.
2. Charakterystyka nauczania dzieci niewidomych:
- Udzielenie pomocy przez dorosłego w celu zbierania i interpretowania informacji za pośrednictwem pozostałych zmysłów: dotyk, słuch
- Potrzeba większej ilości czasu, aby uogólniać czy generalizować ze względu na wolniejsze tempo nauczania niewidomego ucznia
- Uzyskanie wiedzy : doświadczenia i samodzielnego badania wzrokiem następuje za pośrednictwem informacji i wyjaśnień werbalnych dorosłego
3. W celu uniknięcia izolacji zaleca się:
- Zwracając się do dziecka, używaj jego imienia
- Wyjaśniaj, co robisz w danej chwili- czy piszesz, zamiatasz itp.. Zredukuje to strach przed nieznanym.
- Spraw, aby niewidome dziecko spacerowało- za sprawą ruchu nabiera wyczucia przestrzennego
Dzieci niewidome
- Ucz nazw przedmiotów i pozwól, aby dziecko mogło je zbadać własnymi rękami
- Wyjaśniaj dziecku, jak powinno postępować w miejscach mu nieznanych
- Opisuj, miejsca w których się znajduje
- Pozwól niech dziecko zbada przedmioty, dotykając ich
- Redukuj strach poprzez spokojne mówienie
- Nawiązuj pozytywny kontakt fizyczny: dziecko nie postrzega subtelnych znaków wizualnych: spojrzenia aprobaty
- Dawaj impuls dotykowy: umieszczaj przedmioty w ręku dziecka i proś je, by opisało owe przedmioty
4. Wykorzystanie książeczek z rozkładankami dla małych dzieci
W trakcie nauki czytania dzieci widzące maja przewagę nad dziećmi niewidomymi. Ilustracje są nie tylko wprowadzeniem do informacji, która nie jest im znana, ale również ułatwiają zrozumienie tekstu. Książeczki z rozkładankami mogą sprostać tej potrzebie. W nich elementy zdarzeń, które przytrafiły się dziecku, zawarte zostały na stronach książki. Każda strona zawiera również alfabet Brilla oraz tekst drukowanymi literami. Korzystanie z takich książek może przyczynić się do kojarzenie czytanych wyrazów z Brillem oraz użycia odpowiednich ruchów rąk w trakcie czytania tekstu. Dzieci korzystając z takich książek mogą przewracać strony, dotykać przedmiotów przyklejonych do strony i udawać, że czytają na głos. Dzieci mające większe doświadczenie z tego rodzaju książkami, mogą zacząć się uczyć rozpoznawać poszczególne wyrazy według ich długości, pozycji w tekście lub według liter, na jakie się zaczynają lub kończą.
Dzieci autystyczne
1. Co to jest autyzm?
- Autyzm jest zaburzeniem rozwojowym, ujawniającym się w ciągu pierwszych trzech lat życia jako rezultat zaburzenia neurologicznego, które oddziałuje na funkcje pracy mózgu.
Autyzm to także:
- brak poczucia tożsamości- dziecko nie wie, że jest osobą
- zaburzenia spostrzegania i czucia
- potencjalna inteligencja
2. Jak rozpoznać autyzm?
Nie ma identycznych testów, które umożliwiłyby diagnozę autyzmu. Właściwa diagnoza musi mieć podłoże w obserwacji dziecka, jego stopnia komunikacji, zachowania i stopnia rozwoju. Jednakże, ponieważ wiele objawów autyzmu występuje także w innych chorobach, lekarz musi wykonać wiele dodatkowych badań, aby wykluczyć ich przyczyny. Rozpoznanie choroby jest bardzo trudne, gdyż objawy są tak zróżnicowane.
3. Jak zachowują się osoby z autyzmem?
Rozwijają się w zasadzie normalnie aż do 24-30 miesiąca, kiedy to rodzice mogą zauważyć opóźnienie w mowie, zabawach, lub kontakcie z dzieckiem. Autyzm może objawiać się w sferach:
- mowa rozwija się słabo lub wcale
- dziecko woli spędzać czas samo niż z innymi
- nadwrażliwość na dotyk lub brak reakcji na ból, wzrok, słuch, dotyk, węch, smak mogą być mniej lub bardziej upośledzone
- brak spontaniczności lub pomysłowości w zabawach
Dzieci autystyczne
- nadpobudliwość lub otępienie, częste wybuchy złego humoru bez powodu, uparte przywiązanie do jednego przedmiotu lub osoby, może okazywać agresje lub autoagresję
4. Jakie są różnice?
Różnice między dziećmi autystycznymi są ogromne. Niektóre, z mniejszym stopniem autyzmu, mogą okazywać tylko niewielkie opóźnienie mowy i większe problemy w kontaktach ze środowiskiem. Mogą mieć przeciętnie lub ponadprzeciętnie rozwinięta mowę, lecz mają kłopoty z wyobraźnią, lub ze współuczestniczeniem w grze z rówieśnikami. Inne dzieci, z większym stopniem autyzmu, mogą potrzebować pomocy z codziennymi przy przejściu przez ulice lub robieniu zakupów. W przeciwieństwie do ogólnej opinii, wiele dzieci i dorosłych z autyzmem utrzymuje kontakt wzrokowy, okazuje uczucia, uśmiecha się i śmieje oraz okazuje całą gamę innych emocji, ale w różnym stopniu.
5. Czy istnieje lekarstwo na autyzm?
W medycznym sensie nie ma leku na wyleczenie zmian w mózgu, które są czynnikiem autyzmu. Aczkolwiek ciągle znajdujemy lepsze sposoby rozumienia choroby i pomocy chorym w przystosowaniu się. Niektóre symptomy mogą czasem zelżeć, inne zniknąć. Możliwe są różne rodzaje terapii w zakresie mowy, zachowania, wzroku, słuchu, terapie muzyczne a także leki i zalecenia dietetyczne. Terapie powinny być dostosowane do indywidualnych potrzeb chorego.
Opracowała: Anna Pęcak
